Standardy postępowania w minimalizowaniu, wykrywaniu oraz przeciwdziałaniu przemocy wobec osób niepełnoletnich w placówkach leczniczych

	Nazwa procedury
	Standardy postępowania w minimalizowaniu, wykrywaniu oraz przeciwdziałaniu przemocy wobec osób niepełnoletnich w placówkach leczniczych
	Edycja:	1.0
	Obowiązuje od:	01-07-2024
	Zatwierdził:	Zarząd spółki AKA-MED

1. Wstęp

1. Procedury opracowano zgodnie z Ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, tzw. “Ustawa Kamilka”
2. Celem procedur jest podnoszenie jakości świadczonych usług przez personel medyczny, ochrona osób niepełnoletnich, wczesne rozpoznawanie przypadków przemocy domowej oraz aktywne przeciwdziałanie im.

2. Zasady rekrutacji personelu

1. Pracodawca w odpowiedzi na nałożone obowiązki wynikające z Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, tzw. “Ustawa Kamilka”, przeprowadza szczegółową rekrutację oraz ocenę zatrudnianego personelu pod kątem niebezpieczeństw wynikających z kontaktu z osobami niepełnoletnimi.
2. Pracodawca przed podjęciem decyzji o zatrudnieniu, ma obowiązek weryfikacji czy kandydat znajduje się w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
3. Osoba ubiegająca się o zatrudnienie przedkłada pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.

3. Zasady postępowania personelu wobec osób niepełnoletnich

1. Personel placówki odnosi się do osób niepełnoletnich z pełnym szacunkiem i godnością, uwzględniając ich prawa oraz indywidualne potrzeby.
2. Personel dba o poszanowanie intymności osób niepełnoletnich, starając się zapewnić im komfort psychiczny i fizyczny podczas każdej interakcji.
3. Badania medyczne są przeprowadzane w odpowiednich warunkach, które zapewniają maksymalny komfort i bezpieczeństwo osoby niepełnoletniej.
4. Jeśli to możliwe, podczas badania medycznego osoby niepełnoletniej zawsze towarzyszy rodzic lub opiekun prawny, aby zapewnić jej dodatkowe wsparcie i poczucie bezpieczeństwa.
5. Przed rozpoczęciem badania, personel dokładnie informuje osobę niepełnoletnią o przebiegu badania, wyjaśniając, co będzie wykonywane i dlaczego, aby zminimalizować jej obawy i wątpliwości.
6. Personel informuje osobę niepełnoletnią o konieczności dotykania lub uciskania wybranych punktów na ciele, upewniając się, że rozumie, co się będzie działo i dlaczego jest to konieczne dla przeprowadzenia badania.
7. Personel medyczny stara się komunikować w sposób zrozumiały dla osoby niepełnoletniej, dostosowując język i poziom szczegółowości do jej wieku i zdolności rozumienia.
8. W przypadku dzieci niepełnosprawnych personel powinien stosować odpowiednie metody komunikacji dostosowane do możliwości dziecka, korzystając z alternatywnych form komunikacji, jeśli to konieczne (np. język migowy, obrazki, urządzenia wspomagające komunikację).
9. Zabrania się wszelkich form przemocy fizycznej wobec osób niepełnoletnich, w tym uderzania, popychania, szarpania, duszenia czy jakiejkolwiek formy kar cielesnych.
10. Zabrania się stosowania przemocy emocjonalnej, w tym wyzywania, poniżania, zastraszania, ignorowania, oskarżania czy wyśmiewania osób niepełnoletnich.
11. Zabrania się jakichkolwiek form kontaktu seksualnego z osobami niepełnoletnimi, w tym dotykania, gładzenia, nieodpowiednich komentarzy lub zachowań o charakterze seksualnym.
12. Zabrania się niepotrzebnego naruszania prywatności osób niepełnoletnich, w tym przebywania w intymnych sytuacjach bez uzasadnionej potrzeby i odpowiedniego upoważnienia.

4. Podejrzenie stosowania przemocy wobec osoby niepełnoletniej

1. Personel zachowuje szczególną ostrożność oraz podejrzliwość rozpoznając objawy, które mogą sugerować przemoc, dręczenie lub maltretowanie dziecka.
2. Czynniki ogólne zwracające m. in. uwagę personelu to:
   1. wywiad:
      1. rodzice unikają mówienia prawdy odnośnie do powstania obrażeń, przedstawiają przebieg wydarzeń w sposób chaotyczny, nielogiczny, a obraz kliniczny może nie odpowiadać powstałym obrażeniom
      2. dzieci unikają odpowiedzi lub dają sprzeczne wyjaśnienia. Mogą również być nie dopuszczane do głosu, przez rodziców którzy odpowiadając za nie, będą forsować własny scenariusz wydarzeń
      3. wielokrotne hospitalizacje z różnych przyczyn
   2. wygląd i zachowanie dziecka:
      1. smutny wyraz twarzy i oczu, przygarbiona pozycja ciała, apatia
      2. zaniedbana higiena, brudne ubrania
      3. nieodpowiednie ubrania do pogody (może być wyrazem zaniedbania lub próbą ukrycia występujących obrażeń ciała)
      4. unika kontaktu wzrokowego, lęk przed dotykiem
      5. wyraźny lęk przed rodzicem lub innymi dorosłymi
      6. powrót do wcześniejszych etapów rozwoju (moczenie się w nocy, ssanie kciuka)
      7. skrajny rodzaj zachowania – bardzo niespokojne, pobudzone, a nawet agresywne (zwłaszcza dzieci starsze) lub bierne, apatyczne, unikają kontaktu werbalnego (zwłaszcza młodsze)
      8. wysoka tolerancja na ból, tzw. Dzielny pacjent
3. Obserwacja ciała w kierunku najczęściej występujących obrażeń
   1. obrażenia zlokalizowane są najczęściej na pośladkach, tułowiu (głównie okolicy lędźwiowej), głowie, małżowinach usznych (naderwanie). Uszkodzenia w obrębie kończyn górnych i dolnych, otarcia skóry, obrzęki.
   2. symetryczne urazy na ciele, siniaki w tych okolicach ciała, które zwykle nie są narażone na uraz w wyniku upadku (np. siniak czy rana na policzku czy w okolicy oka, ale brak urazu czoła czy nosa)
   3. łyse miejsca na głowie (od wyrwanych włosów)
   4. siniaki lub rany na różnym etapie gojenia, wskazujące na regularnie występujące urazy
   5. ślady rąk od gwałtownego chwytania, szarpania, potrząsania; ślady uderzenia dłonią, najczęściej linijne z odciskami palców całej ręki; ślady wiązania, szczypania, przypalania papierosami, duszenia
4. Obserwacja kliniczna w kierunku występowania przemocy seksualnej
   1. dziecko skarży się na bóle, uszkodzenia, stany zapalne okolicy odbytu i narządów płciowych
   2. pojawiają się choroby przenoszone drogą płciową
   3. trudności w oddawaniu moczu, moczenie nocne
   4. zaburzenia snu, koszmary, lęki nocne, strach, fobie
   5. płaczliwość, przygnębienie, smutek, depresja, izolowanie się
   6. masturbacja, nieoczekiwane, nagłe zainteresowanie seksem

5. Postępowanie w przypadku rozpoznania przemocy stosowanej wobec osoby niepełnoletniej

1. W przypadku rozpoznania śladów przemocy wobec osoby niepełnoletniej, personel medyczny ma obowiązek niezwłocznie zgłosić swoje obserwacje przełożonemu.
2. Przełożony, po otrzymaniu zgłoszenia od personelu, ma obowiązek natychmiast zaalarmować policję, najbliższy ośrodek pomocy społecznej oraz powiatowe centrum pomagania rodzinie.
3. Jeśli z jakiegoś powodu nie ma możliwości przekazania informacji przełożonemu lub mogłoby to spowodować opóźnienie w postępowaniu, pracownik ma obowiązek samodzielnie powiadomić wskazane wyżej służby.
4. Po zgłoszeniu incydentu, personel medyczny powinien ściśle współpracować z policją, ośrodkiem pomocy społecznej i powiatowym centrum pomagania rodzinie, udzielając wszelkich niezbędnych informacji i wsparcia.
5. Personel medyczny dokumentuje wszystkie obserwacje, rozmowy i działania podjęte w związku z podejrzeniem przemocy.

6. Pozostałe postanowienia

1. Procedury są weryfikowane i aktualizowane nie rzadziej niż co dwa lata, aby zapewnić ich zgodność z aktualnymi przepisami prawnymi oraz najlepszymi praktykami w zakresie ochrony dzieci.
2. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.
3. Personel jest przygotowywany przed rozpoczęciem pracy, a następnie bierze udział w regularnych szkoleniach przypominających. Szkolenia te obejmują zarówno wiedzę teoretyczną, jak i praktyczną, przygotowując pracowników do rozpoznawania śladów przemocy oraz skutecznego reagowania na takie przypadki.
4. Pacjenci oraz ich rodziny mają możliwość wglądu i zaznajomienia się z obowiązującymi procedurami w danej placówce.
5. Procedury te są dostępne w formie pisemnej oraz elektronicznej, co zapewnia pełną transparentność i zrozumienie obowiązujących standardów.
6. Wszystkie zgłoszenia dotyczące zaobserwowanych śladów przemocy oraz zgłoszenia do odpowiednich służb i organów są dokładnie dokumentowane i przechowywane przez pracodawcę w postaci fizycznej lub elektronicznej. Dokumentacja ta jest bezpiecznie przechowywana i dostępna wyłącznie dla uprawnionych osób.

Data szkolenia	Imię i nazwisko pracownika	Podpis